Καλή Χρονιά!

Η κυρία Ώστεν σας εύχεται μια Καλή & Δημιουργική Χρονιά απολαμβάνοντας το τσάι της στο αρχοντικό του αδελφού της στο Κεντ.

 

Τα Χριστούγεννα της κυρίας Ώστεν

 

 

Τα Χριστούγεννα με τη μορφή που τα γνωρίζουμε σήμερα είναι "δημιούργημα" της Βικτοριανής Αγγλίας και όχι της εποχής της Αντιβασιλείας, που έζησε και μεγαλούργησε η κυρία Ώστεν. Δεν είναι τυχαίο πως οι αστικές ιστορίες του Καρόλου Ντίκενς (1812-70) βρίθουν χριστουγεννιάτικων περιγραφών με αποκορύφωμα την ίδια τη "Χριστουγεννιάτικη Ιστορία" ("A Christmas Carol"). Το έθιμο του στολισμένου έλατου καθιερώθηκε στην Αγγλία από τον βασιλικό σύζυγο της βασίλισσας Βικτωρίας, πρίγκηπα Αλβέρτο, νεότερο γιο του δούκα του Σαξ Κόμπουργκ, (αν και η πρώτη αναφορά για στολισμένο χριστουγεννιάτικο δένδρο με κεράκια, πορτοκάλια, επιχρυσωμένα αμύγδαλα, χρωματιστό χαρτί και μια μικρή ξύλινη φάρμα στη βάση κατά το "γερμανικό" τρόπο έρχεται από το παλάτι του Ουίνσδορ στα 1820, όπου η βασιλική οικογένεια περνούσε την περίοδο των Χριστουγέννων) ενώ η πρώτη χριστουγεννιάτικη κάρτα δημιουργήθηκε το 1843... Πώς, λοιπόν, γιόρταζε η ίδια η κυρία Ώστεν την περίοδο της Αντιβασιλείας τα Χριστούγεννα;

 



Χριστουγεννιάτικο δένδρο γύρω στα 1820.

 

 

Η πρώτη Χριστουγεννιάτικη Κάρτα, φιλοτεχνήθηκε από τον John Callcott Horsley στο Λονδίνο το 1843 κατόπιν παραγγελίας του Sir Henry Cole. 

 



Οι αναφορές μέσα στα μυθιστορήματά της είναι αρκετές, πράγμα που υποδηλώνει πως την περίοδο της Αντιβασιλείας τα Χριστούγεννα γιορτάζονταν επίσης με θρησκευτική κατάνυξη και κοινωνική λαμπρότητα. Από το Μεσαίωνα ήδη, με μια παύση στα μέσα του 17ου αι. κατά τη διάρκεια της πουριτανικής "δημοκρατίας" του Κρόμγουελ, δινόταν την περίοδο των Χριστουγέννων ιδιαίτερη σημασία στην προετοιμασία των εορτασμών, που περιλάμβαναν μεγάλη κατανάλωση φαγητών, ποτών, μουσική, χορό και θεατρικές παραστάσεις. H ανταλλαγή της καθιερωμένη ευχής "Merry Christmas & A Happy new Year" καθώς και των χριστουγεννιάτικων δώρων απαντάται στην Αγγλία ήδη από τις αρχές του 18ου αι. σε διάφορες ιστορικές πηγές.

 

 

 

Η κυρία Ώστεν μπορεί να μην είχε κάποιο έλατο στη διάθεση της για να στολίσει, καθώς το έθιμο αυτό έγινε του συρμού μερικά χρόνια μετά το θάνατό της, αλλά αυτό δεν την εμπόδιζε την περίοδο των Χριστουγέννων να διακοσμεί το σπίτι της με γιρλάντες από δάφνες, δενδρολίβανο, γκι και λοιπές πρασινάδες, ένα παγανιστικό έθιμο, που έλκει την καταγωγή του από τα ρωμαϊκά Σατουρνάλια, που γιορτάζονταν την ίδια περίοδο του έτους και που ενσωματώθηκε μετέπειτα στη Χριστιανική θρησκεία.

 

 

 

Όλα τα σπίτια, οι εκκλησίες και οι διάφοροι χώροι, εσωτερικοί & εξωτερικοί, την περίοδο των Χριστουγέννων απ' άκρη σ' άκρη σε ολόκληρη την Αγγλία, στολίζονταν με πλούσιες πρασινάδες που έδιναν χρώμα στις μουντές χειμωνιάτικες μέρες του Δεκέμβρη.

 

 

Το έθιμο της ανταλλαγής του φιλιού κάτω από ένα κρεμασμένο κλαδί ή μπουκέτο με γκι ήταν επίσης διαδεδομένο την εποχή της Αντιβασιλείας, παρά τους αυστηρούς κανόνες του κοινωνικού decorum. 



Ο καπνοκαθαριστής δίνει φιλί στην υπηρέτρια της κουζίνας, χαρακτικό περ. 1800. 





 



Την περίοδο των Χριστουγέννων τα σχολεία έκλειναν για διακοπές και τα παιδιά γύρναγαν  στα πατρικά τους όπου πέρναγαν τις γιορτές μαζί με την οικογένειά τους. Χορούς, δεξιώσεις αλλά και πολυτελή δείπνα παρέθεταν οι πιο εύποροι για συγγενείς και φίλους. Τα τραπεζώματα αυτά ήταν πλούσια με πολλά πιάτα και γλυπτά από ζάχαρη!

Η κυρία Ώστεν σίγουρα θα απολάμβανε τις χριστουγεννιάτικες συνταγές, όπως την πίτα του Γιορκσάιρ, τις διάφορες τάρτες και φυσικά την παραδοσιακή πουτίγκα (συνδεδεμένη με τα Χριστούγεννα ήδη από την εποχή της βασιλείας του Γεώργιου Ι). Το αποκορύφωμα των εορταστικών γλυκών την εποχή της Αντιβασιλείας ήταν το κέικ της "Δωδέκατης Νύχτας" των Χριστουγέννων, όπου σε μία  παιχνιδιάρικη ατμόσφαιρα το σέρβιραν μαζί με γενναίες ποσότητες ποντς, στο αρχοντικό του αδελφού της Έντουαρντ στο Κεντ.

 

Το κέικ της "Δωδέκατης Νύχτας."

Η παραδοσιακή Πουτίγκα.

Περίτεχνα γλυπτά από ζάχαρη κοσμούσαν το χριστουγεννιάτικο τραπέζι των πιο εύπορων.

 

Το παιχνίδι της "Δωδέκατης Νύχτας", δημοφιλές από το Μεσαίωνα ήδη, δεν ήταν τίποτε περισσότερο από ένα παιχνίδι φάρσας και ρόλων. Στο παρελθόν έπαιρναν μέρος όλα τα μέλη του σπιτιού, οικογένεια και προσωπικό μαζί. Όποιος έβρισκε στο κομμάτι του κέικ ένα αποξηραμένο φασόλι γινόταν ο βασιλιάς της δωδέκατης νύχτας και όποιος ένα αποξηραμένο μπιζέλι, η βασίλισσα. Εκείνοι είχαν τον απόλυτο έλεγχο  των παιχνιδιών και των μιμήσεων καθ' όλη τη διάρκεια της βραδιάς. Την εποχή της Τζέην Ώστεν κυκλοφορούσαν ειδικά χαρτάκια με διαφορετικούς χαρακτήρες (πχ. ο Τούρκος, η Βοσκοπούλα, ο Μεθυσμένος κοκ) που μπορούσες να τα κόψεις κι έπειτα να βάλεις τους καλεσμένους σου να διαλέξουν ένα στην τύχη μέσα από ένα καπέλο. Ο καθένας έπρεπε κατά τη διάρκεια της νύχτας να μεταμφιεστεί αλλά και να συμπεριφέρεται ανάλογα με το "χαρακτήρα" που του είχε λάχει. Αν και πλέον δεν καθορίζονταν οι "βασιλείς" από τα κομμάτια του κέικ, το γλύκισμα παρέμεινε σημαντικό για τον εορτασμό της βραδιάς.

 

Παίζοντας τη "Δωδέκατη Νύχτα," χαρακτικό, τέλη 18ου αι.
 

Ως καλή Αγγλικανή η κυρία Ώστεν την ημέρα των Χριστουγέννων θα παρακολουθούσε από το στασίδι της τη λειτουργία μαζί με τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς της. Φυσικά τα χριστουγεννιάτικα άσματα και οι ύμνοι ήταν πολλοί διαφορετικοί απ' αυτούς που σήμερα ψάλλονται. Μαζί με τα παραδοσιακά τραγούδια των Χριστουγέννων από τοπικές μπάντες, καινούργιες θρησκευτικές συνθέσεις και ορατόρια παρουσιάζονταν στις εκκλησίες την εποχή εκείνη. Έπειτα θα βοηθούσε στις προετοιμασίες του χριστουγεννιάτικου γεύματος, που θα απολάμβανε με την οικογένειά της, ενώ για το δείπνο θα ήταν καλεσμένη σε κάποιο γειτονικό φιλικό ή συγγενικό σπίτι, όπου θα πέρναγε το βράδυ της παίζοντας χαρτιά κι άλλα κοινωνικά παιχνίδια, διασκεδάζοντας με μουσική στο πιάνο ή ακόμα και χορεύοντας. Η Τζέην Ώστεν, μπορεί να γιόρταζε λίγο διαφορετικά τις εορτές των Χριστουγέννων, αλλά το σίγουρο είναι πως τις απολάμβανε εξίσου με τους μεταγενέστερους βικτοριανούς.

 

 

 

"Καλά & Άγια Χριστούγεννα σε όλους!"

 



 Ó Αλέξανδρος Κεφαλάς  2013





Η Αγροικία του Τσώτον-Το αγαπημένο και πιο δημιουργικό σπίτι της κυρίας Ώστεν

 

 

 

Το φθινόπωρο έφθασε και η ανάγκη της ζεστής θαλπωρής του σπιτιού μας γίνεται σταδιακά ολοένα και πιο επιτακτική.  Συχνα τις κρύες και θλιμμένες μέρες του Οκτώβρη, καθώς απολαμβάνω μια κούπα Earl Grey, πολλές φορές ο  νους μου τρέχει στην αγροικία του Τσώτον που υπήρξε το αγαπημένο σπίτι της Τζέην Ώστεν για τα τελευταία οκτώ χρόνια της ζωής της. Την φαντάζομαι τις μουντές και βροχερές μέρες στο μικρό της πρωινό καθιστικό τυλιγμένη με το σάλι της,  να κάθεται μπροστά από το τραπεζάκι της, σκυμμένη πάνω στα μικρά της χαρτιά  (ώστε να κρύβονται εύκολα από τα αδιάκριτα βλέμματα των υπηρετών) και να γράφει ή να διορθώνει κάποιο από τα κλασσικά πλέον μυθιστορήματά της. Στις 26 Ιουλίου του 1809 η Τζέην Ώστεν έγραψε ένα γράμμα προς τον αδελφό της Φράνσις Ώστεν με τη μορφή ποιήματος. Στο τελευταίο μέρος αναφέρεται στο σπίτι :

 

As for ourselves we’re very well;
As unaffected prose will tell. –
Cassandra’s pen will paint our state,
The many comforts that await.
Our Chawton home, how much we find
Already in it, to our mind;
And how convinced, that when complete
It will all other Houses beat
That ever have been made or mended,
With rooms concise, or rooms distended.
You’ll find us very snug next year;

Perhaps with Charles & Fanny near
 For now it often does delight us
To fancy them just over-right-us.

 

Όσο δι΄ημάς είμεθα καλώς πολύ·

Καθώς ανεπιτήδευτα η πρόζα θα σου πει.-

Της Κασσάνδρας η γραφίδα θα ζωγραφίσει τη ζωή μας,

τις προσδοκόμενες ανέσεις μας θα πει.

Πως το σπιτάκι μας στο Τσώτον, το βρίσκουμε ήδη

στο μυαλό μας συνέχεια να τριγυρίζει·

Και πεπεισμένες είμεθα, πως όταν ολοκληρωθεί

κάθε άλλο σπίτι  θα ηττηθεί

που είχε  ποτέ φτιαχθεί ή επισκευασθεί,

με δώματα μικρά, με δώματα μεγάλα για να μας χωρεί.

Θα μας βρείς πολύ αναπαυτικά του χρόνου,

με την Φανή και τον Κάρολο για γειτόνους,

μα προς το παρόν συχνά μας ευχαριστεί

να φανταζόμαστε τα μελλούμενα σα να έχουν ήδη 'ρθει.

 

(Ελεύθερη μετάφραση Αλέξανδρος Κεφαλάς)



 

Η χαρά της, που μετά την απαίσια διαμονή της στο Μπαθ και το χαμό του αγαπημένου της πατέρα, μπορούσε επιτέλους να εγκατασταθεί και πάλι στην όμορφη αγγλική ύπαιθρο είναι κάτι περισσότερο από εμφανής...

 

Η Αγροικία του Τσώτον σήμερα στεγάζει το Jane Austen House Museum.

 

Η αγροικία του Τσώτον στην κομητεία του Χάμσηρ, γενναιόδωρη προσφορά του Έντουαρντ Ώστεν, του ευκατάστατου αδελφού της συγγραφέως που διέμενε στο αρχοντικό Chawton Manor House του ομώνυμου χωριού, ήταν ένα τυπικό μεσοαστικό σπίτι χωρίς ιδιαίτερες πολυτέλειες προορισμένο να στεγάσει την χήρα κυρία Ώστεν και τις δύο γεροντοκόρες θυγατέρες της, Τζέην & Κασσάνδρα.

 

Έντουαρντ Ώστεν.

 

Η έπαυλη του Τσώτον στο Χάμσηρ, κατοικία του Έντουαρντ Ώστεν.

 

Μπορεί η αγροικία του Τσώτον να μην είχε την αίγλη της γειτονικής έπαυλης του εύρωστου αδελφού της, παρόλα αυτά η ανεξαρτησία και  η ηρεμία που απολάμβανε η συγγραφέας στο σπίτι αυτό της χάρισαν τα πιο δημιουργικά της χρόνια, καθώς τα τρία τελευταία της αριστουργήματα γράφηκαν και τα υπόλοιπα τρία αναθεωρήθηκαν προς έκδοση κατά τα έτη που έζησε εκεί από το 1809 μέχρι το θάνατό της το 1817.

 

Το μικρό τραπεζάκι όπου η Τζέην Ώστεν έγραψε τα αριστουργήματά της.  

 

 Όταν πέθανε ο κύριος Ώστεν το 1806, οι τρεις γυναίκες βρέθηκαν στην κυριολεξία επί ξύλου κρεμάμενες. Καθώς οι συντάξεις χηρείας και τα κοινωνικά επιδόματα ήταν άγνωστα στον κόσμο της Αντιβασιλείας και η προοπτική κάποιου προσοδοφόρου επαγγέλματος ταπεινωτική για τις κυρίες της αστικής τάξης, η κυρία Ώστεν και οι δυο ανύπανδρες κόρες της ήταν οικονομικά απόλυτα εξαρτημένες από την καλή θέληση των αρρένων μελών του οίκου των Ώστεν για την επιβίωσή τους.

 

Ναύαρχος Τσαρλς Ώστεν

Σερ Φράνσις Ουίλιαμ Ώστεν

Χένρυ Ώστεν

Τζέιμς Ώστεν

  

Αρχικά οι τρεις γυναίκες μετακόμισαν από το Μπαθ στο Σάουθαμπτον όπου διέμειναν στο σπίτι του εκεί εγκατεστημένου και παντρεμένου αδελφού της Κάπτεν Φράνσις Ουίλιαμ Ώστεν. Λίγο αργότερα, με τα περιορισμένα οικονομικά τους μέσα, νοίκιασαν ένα μικρό σπίτι στο Castle Garden της ίδιας πόλης. Τα βάσανά τους, καθώς αντιμετωπίζονταν από τον οικογενειακό περίγυρο ως "φτωχοί" συγγενείς πήραν τέλος με την προσφορά του  πλούσιου Έντουαρντ Ώστεν!



 

Το πιάνο φόρτε στο Μουσείο του Τσώτον.

 

Η Τζέην Ώστεν εγκαταστάθηκε στην αγροικία του Τσώτον στις 7 Ιουλίου του 1809 μαζί με την αδελφή της, τη μητέρα τους και μια οικογενειακή τους φίλη, την κυρία Μάρθα Λούντ. Ο  Έντουαρντ Ώστεν τους είχε προτείνει κι ένα άλλο σπίτι κοντά στο άλλο κτήμα του στο Κεντ αλλά εν τέλει η οικογένεια βρήκε καταλληλότερη για τις ανάγκες της την άνετη αγροικία στο ήσυχο χωριό του Τσώτον.



 

 Η μικρή τραπεζαρία της αγροικίας του Τσώτον.

 

Σε αυτό το σπίτι, που τόσο αγάπησε, σχεδόν όσο και το πατρικό της στο Στήβεντον, ή Τζέην Ώστεν βρήκε ξανά τη χαρά της ζωής που χάρισε τη δημιουργική πνοή στο λογοτεχνικό της έργο. Η γλυκιά ρουτίνα της καθημερινότητας και η απαλλαγή από τις έννοιες του νοικοκυριού που είχε επωμιστεί η αδελφή της Κασσάνδρα, της επέτρεψαν να αφιερωθεί ολοκληρωτικά στην συγγραφή. 

 

Το εσωτερικό της αγροικίας κατά την εποχή που έζησε σε αυτό η κυρία Ώστεν ήταν όμορφο και άνετο χωρίς όμως ακριβές υπερβολές. Οι τοίχοι του ήταν επενδυμένοι με φτηνές αλλά καλαίσθητες ταπετσαρίες, τα έπιπλα του ένα μείγμα του δέκατου όγδου αιώνα (όπως η παλιομοδίτικη μπαρόκ πολυθρόνα με τα βοστρυχοειδή μπράτσα & την ψηλή ράχη) και των αρχών του δέκατου ένατου (Sheraton καθίσματα, τραπεζάκια εργασίας, ανάκλιντρο, ορθογώνιο πιάνο κοκ) φανερώνουν την κομψή & άνετη ατμόσφαιρα που οι τρεις γυναίκες δημιούργησαν για την καθημερινότητά τους.

 

Τα περισσότερα κομμάτια της επίπλωσης που διασώζονται σήμερα στην αγροικία είναι τα αυθεντικά που της ανήκαν και χρησιμοποιούσε η Τζέην Ώστεν (όπως το μεγάλο κρεβάτι με "ουρανό" που μοιραζόταν με την αδελφή της). Εδώ και εξήντα χρόνια η αγροικία του Τσώτον στεγάζει το Μουσείο της Jane Austen και αποτελεί προσκυνηματικό προορισμό για όλους τους φανατικούς οπαδούς της ανά τον κόσμο. Πολλοί λάτρεις του μεταφυσικού αλλά και μέλη του προσωπικού του μουσείου λένε πως μπορείς και σήμερα να αισθανθείς την "παρουσία" της συγγραφέως τόσο στο εσωτερικό του σπιτιού όσο και στον κήπο του...

 

 

  

 Σκηνές από το εσωτερικό του μουσείου σήμερα.

 

Ως λάτρης της Τζέην Ώστεν & των μινιατούρων δε μπορούσα να μην της αφιερώσω ένα μικρό δωμάτιο (roombox) εμπνευσμένο από την αγροικία του Τσώτον. To project αναρτήθηκε στο διαδικτυακό περιοδικό του World of Jane Austen (http://www.janeausten.co.uk/create-jane-austens-room-box-dollhouse-style/).

 

 

(βλ. http://mygreekminiatures1.blogspot.gr/).

 

 Ó Αλέξανδρος Κεφαλάς  2013

 

 

 

 

 

 

Μια βουτιά με... την κυρία Ώστεν

"Το μπάνιο ήταν τόσο ευχάριστο αυτό το πρωί & η Μόλλυ τόσο πιεστική μαζί μου στο να διασκεδάσω που πιστεύω πως έμεινα μάλλον αρκετά (στη θάλασσα)..."

                                                                                                Γράμμα της Τζέην Ώστεν, 1814.

 

Θαλάσσιο Μπάνιο στο York, 1814.

 

Μιας και διανύουμε τις πρώτες μέρες του Αυγούστου και οι περισσότεροι εξ ημών είτε γυρνάμε είτε προετοιμαζόμαστε για τις θερινές μας διακοπές, νομίζω πως το άρθρο αυτό είναι κάτι περισσότερο από κατάλληλο για την εποχή. Η Τζέην Ώστεν και οι σύγχρονοί της απολάμβαναν τις καλοκαιρινές εξορμήσεις στις παραλίες και τα παραθαλάσσια θερετρα με την ίδια ευχαρίστηση που κι εμείς σήμερα απολαμβάνουμε τη θερινή ραστώνη και τα μπάνια μας στα ελληνικά νησιά & τα εξωτικά μέρη του εξωτερικού κάθε καλοκαίρι. Μπορεί η μόδα  ή ο τρόπος να διαφέρει από εκείνον της εποχής της Αντιβασιλείας αλλά η αίσθηση είναι αναμφίβολα η ίδια.

 

Γυναικείο κοστούμι "μπάνιου" την περίοδο της Αντιβασιλείας.

  

Ήδη από τις πρώτες δεκαετίες του 18ου αιώνα οι Βρετανοί θεωρούσαν πως το θαλάσσιο μπάνιο και η πόση θαλασσινού νερού (πάνε τα νεφρά...) είχαν ευεργετικές ιδιότητες για τον ανθρώπινο οργανισμό. Πολλοί γιατροί της εποχής πίστευαν μάλιστα πως οι κατάλληλοι για ένα μπάνιο ήταν οι χειμερινοί κι όχι οι θερινοί μήνες του έτους! Συνεπώς ο πρωταρχικός σκοπός για να κάνει κάποιος μια βουτιά στη θάλασσα ήταν για λόγους υγείας. Οι γιατροί της Αντιβασιλείας συνέστηναν τρεις με τέσσερις βουτιές ημερησίως... Φυσικά η απόλαυση και η διασκέδαση που συνόδευε τη "θεραπεία" ήταν μάλλον ο κύριος λόγος που πολλές κυρίες και κύριοι προφασίζονταν κάποια φανταστική αδιαθεσία προκειμένου να επισκεφθούν τις ακτές και τα πολυτελή θέρετρα της Αγγλίας. Στο Περηφάνια & Προκατάληψη η κυρία Μπένετ δηλώνει πως "λίγο θαλάσσιο μπάνιο θα με γιατρέψει (ενν. από τα εύθραστα νεύρα της) δια παντός...". Η οικογένεια Ώστεν επισκεπτόταν τα διάφορα θέρετρα, όπως το Μπαθ & το Μπράιτον, για λόγους υγείας αλλά προτιμούσε τα παραθαλάσια μέρη απλά και μόνο για διακοπές. Η ίδια η Τζέην Ώστεν απεχθανόταν το κοσμικό Μπαθ αλλά το υπέμενε μόνο και μόνο για τη χαρά των παράκτιων εξορμήσεων που θα ακολουθούσαν. Το 1816, όταν είχε αρχίσει να φθίνει η υγεία της, γνωρίζουμε πως επισκέφθηκε το Τσέλτενχαμ για μπάνια μαζί με την αδελφή της Κασσάνδρα.

 

 

Τα παραθαλάσσια θέρετρα της Αντιβασιλείας, εκτός από τον ποιοτικό αέρα, το νερό και την εξαιρετική θέση στην οποία έπρεπε να βρίσκονται προκειμένου να θεωρούνται "υγιεινά", έπρεπε να είναι επίσης εξοπλισμένα με μια σειρά από "μοντέρνες" εγκαταστάσεις για τους επισκέπτες. Πολυτελή ξενοδοχεία και πιο ταπεινά πανδοχεία, δημόσιες βιβλιοθήκες, καφενεία, πάρκα και αίθουσες διασκέδασης για χορούς και μουσική ήταν όλα τους απαραίτητα! Το τελευταίο και ημιτελές σατυρικό έργος της Ώστεν με τίτλο Σάντιτον περιγράφει τη ζωή σε μια μικρή παράκτια πόλη που θέλει να αποκτήσει φήμη εφάμιλλη με εκείνη των μεγάλων κοσμικών θερέτρων του συρμού...

 

 

Το θαλάσσιο μπάνιο λοιπόν ήταν, αν μη τι άλλο, μια πρωτόγνωρη κι ενδιαφέρουσα εμπειρία για όποιον ήταν αρκετά τολμηρός ή άρρωστος για να το αποτολμήσει. Πώς όμως οι άνθρωποι της Αντιβασιλείας ξεπερνούσαν τους σκόπελους της καλής συμπεριφοράς και τους αυστηρούς κανόνες του κοινωνικού decorum πριν κάνουν μια βουτιά στη θάλασσα; Το να κάνει κάποιος γυμνός μπάνιο (αναφερόμαστε στους άνδρες καθώς για τις κυρίες κάτι τέτοιο ήταν αδιανόητο) ήταν σύνηθες εκείνη την εποχή (πριν την επικράτηση της βικτοριανής ηθικής) όταν η δραστηριότητα λάμβανε χώρα στα ποτάμια και τις λίμνες της αγγλικής υπαίθρου. Οι αρχές των περισσότερων παραθαλάσσιων θερέτρων, όμως,  είχαν θεσπίσει νόμους κατά του... "γυμνισμού." Στις ακτές όλοι οι άνδρες πάνω από δέκα ετών έπρεπε υποχρεωτικά να φοράνε μαγιό. Όσοι άνδρες ήθελαν να κάνουν γυμνοι μπάνιο έπρεπε να πάνε στα πιο ακριβά ιδιωτικά λουτρά. Ειδικά κομψά κοστούμια θαλάσσης, τόσο ανδρικά όσο και γυναικεία, σχεδιάστηκαν, λοιπόν, για το μπάνιο της καθωσπρέπει κοινωνίας ακολουθώντας τις επιταγές του συρμού.

 

 

Επίσης ειδικά σχεδιασμένες καμπίνες-άμαξες (οι πρώτες απαντώνται σε χαρακτικό του 1736 του John Setterington που αναπαριστά το θέρετρο του Σκάρμποροου) ήταν στη διάθεση του κοινού προκειμένου να αλλάξει ρούχα και να μεταφερθεί με ασφάλεια και στυλ στη θάλασσα... Ήταν τα λεγόμενα bathing machines.

 

 

Οι καμπίνες αυτές διέθεταν δύο πόρτες σε κάθε στενή πλευρά, ένα συνήθως μικρό παράθυρο και μια πτυσσόμενη τέντα για τις πιο σεμνές κυρίες ώστε να αποφεύγουν τα αδιάκριτα βλέμματα κατά την είσοδο ή έξοδό τους από το νερό. Τα bathing machines ήταν διαδεδομένα μέχρι τα τέλη του δέκατου ένατου αιώνα και εξαφανίστηκαν τελείως κατά την πρώτη δεκαετία του εικοστού αιώνα. 

 

 

Οι "θαλάσσιοι συνοδοί" (dippers), γυναίκες για τις κυρίες & άνδρες για τους κυρίους, ήταν επίσης απαραίτητοι για μια ασφαλή βουτιά (dip) στη θάλασσα. Το επάγγελμα αυτό ήταν μια σημαντική πηγή εσόδων για τους ντόπιους και μπορούσε να γίνει ιδιαίτερα προσοδοφόρο αν ο/η συνοδός είχε εμπειρία με μέλη της βασιλικής οκογένειας ή της αριστοκρατίας. Πολλοί, όπως η Martha Gunn  του Μπράιτον, αποκτούσαν φήμη και γίνονταν περιζήτητοι. Το επάγγελμα αυτό μέχρι το 1860 είχε εξαφανιστεί τελειώς καθώς οι περισσότεροι κολυμβητές πήγαιναν πλέον στη θάλασσα όχι για ιατρικούς λόγους αλλά για ψυχαγωγία. Το να έχεις έναν ή μία δυνατή συνοδό να σε κουβαλά, να σε σπρώχνει και να σε βουτά στο νερό δεν ήταν πλέον απαραίτητο... Κάπως έτσι πρέπει να ήταν και το μπάνιο που, σύμφωνα με την επιστολή της, απόλαυσε η κυρία Ώστεν. Καλές Βουτιές!

 

 

 

 

Ó Αλέξανδρος Κεφαλάς  2013